alle blogs

De kracht van energie: stimuleer goede energie in je team

Energie – het is er altijd, en toch bespreken we het nog vrij weinig. We maken het niet zo expliciet. Het is er in ieder contact dat we hebben. In ieder gesprek, iedere vergadering. Het is positief of negatief. We kunnen hoog in de energie zitten of laag. Iets is energieslurpend of energiegevend. Wat is energie dan? Hoe maak je dat tastbaar? En hoe stimuleer je goede energie bij jezelf, in je team en in organisaties en wat levert dat op? Lees het in deze blog met 5 tips waar je direct mee aan de slag kan.

De afgelopen twee jaar hebben ons veel energie gekost. Dat komt ook door het gebrek aan verbinding in coronatijd. We werken locatieonafhankelijk, lekker efficiënt en er is ook nog eens altijd goede koffie thuis. Achter zo’n schermpje kan je lekker snel schakelen, maar echt aanvoelen hoe iemand erbij zit, is een stuk moeilijker. En het risico zit ‘m ook in het doorslaan in efficiëntie. Is iemand een minuutje te laat in de Teams-meeting? Hallo! Je hebt nog wel meer te doen. Of na: ‘Hoe gaat ‘ie?’ – ‘Ja, goed, lekker weekend gehad!’ meteen over te gaan op de inhoud. Hoe duurzaam is dat voor je samenwerking? Hoe efficiënt is je samenwerking uiteindelijk als je vervolgens veel spanningen onderling hebt? Als je veel minder basis hebt gelegd met elkaar rondom verbinding? Het helpt om de kwaliteit van onze verbinding wat explicieter te maken via het benoemen van de energie. Zo zorg je uiteindelijk echt voor een sterke, efficiënte en productieve samenwerking.

Voordat ik inga op energie in organisaties, neem ik je kort mee in wat energie precies is. Menselijke energie in dit geval.

Wat is energie?

Deze energie ontstaat uit vier belangrijke bronnen: fysiek, emotioneel, mentaal en geestelijk. Het mooie is dat je dit kan opladen door verschillende rituelen. Denk aan wandelen, goede gesprekken voeren, zelfreflectie of werk doen wat past bij jouw eigen waarden. Dat kan privé en op werk. Het probleem is alleen dat werk vaak meer focust op tijdmanagement, minder op energiemanagement. En laat energie nou net de motor zijn van menselijke prestaties (Banach, 2019). En dus ook het succes van organisaties. Onderzoek van Schwartz en McCarthy laat zien dat we bij beter energiemanagement efficiënter, duurzamer en met meer betrokkenheid werken.

Tip 1 | Goede energie start bij jezelf

Maar hoe regel je je energiemanagement dan? Het start eerst bij jezelf. Hoe staat het met jouw energie? En wat straal jij uit naar anderen in de organisatie? Wat voor toon zet jij in gesprekken?

Doe een kort testje over de kwaliteit van je eigen energie. Door hier bewust van te worden, weet je ook beter wat je zelf uitstraalt, waar je kracht ligt en wat je nog kan verbeteren.

• Meet de kwaliteit van je eigen energie

  De test van Schwartz en McCarthy is gebaseerd op de vier bronnen van energie: lichamelijk, emotioneel, mentaal en geestelijk. Vink de uitspraken aan die voor jou op dit moment van toepassing zijn:

  Lichamelijk
  __ Ik slaap niet regelmatig zeven tot acht uur en ik word vaak moe wakker.

  __ Ik sla vaak het ontbijt over of neem genoegen met iets niet voedzaams.

  __ Ik sport niet genoeg (drie keer per week, met cardio én krachttraining).

  __ Ik neem overdag geen regelmatige pauzes om echt te vernieuwen en op te laden, of ik lunch vaak aan mijn bureau, als ik het al eet.

  Emotioneel
  __ Ik merk dat ik me vaak geïrriteerd, ongeduldig of angstig voel op het werk, vooral als het werk veeleisend is.

  __ Ik heb niet genoeg tijd met mijn familie en vrienden, en als ik bij ze ben, ben ik niet altijd ‘echt’ bij ze.

  __ Ik heb te weinig tijd voor activiteiten waar ik het meest van geniet.

  __ Ik neem niet vaak genoeg de tijd om mijn waardering uit te spreken aan anderen of om van mijn prestaties en geluk te genieten.

  Mentaal
  __ Ik heb moeite om me op één ding tegelijk te concentreren en ik ben overdag gemakkelijk afgeleid, vooral door e-mail.

  __ Ik besteed een groot deel van mijn dag aan het reageren op onmiddellijke crises en eisen in plaats van me te concentreren op activiteiten op de langere termijn.

  __ Ik neem niet genoeg tijd voor reflectie, strategievorming en creatief denken.

  __ Ik werk ‘s avonds of in het weekend en neem bijna nooit een e-mailvrije vakantie.

  Geestelijk
  __ Ik besteed niet genoeg tijd op werk om te doen waar ik het beste in ben en het meest van geniet.

  __ Er zijn grote verschillen tussen wat ik zeg wat het belangrijkst voor mij is in mijn leven en hoe ik mijn tijd en energie uiteindelijk gebruik.

  __ Mijn beslissingen op het werk worden vaker beïnvloed door externe eisen dan door een sterk, duidelijk besef van mijn eigen doel.

  __ Ik steek niet genoeg tijd en energie in het maken van een positief verschil voor anderen of de wereld.

  Hoe is je algehele energie?
  Totaal aantal vinkjes: __

  De uitslag in totaal:
  0-3: Uitstekende vaardigheden op het gebied van energiebeheer.

  4-6: Redelijke vaardigheden op het gebied van energiebeheer.

  7-10: Aanzienlijke tekortkomingen in het energiebeheer.

  11–16: Een volwaardige crisis op het gebied van energiebeheer.

  Waar kan je aan werken?
  Aantal vinkjes per categorie:

  Lichaam __

  Emotioneel __

  Mentaal __

  Geest __

  De uitslag per onderdeel
  0: Uitstekende vaardigheden op het gebied van energiebeheer.

  1: Sterke vaardigheden op het gebied van energiebeheer.

  2: Aanzienlijke tekorten.

  3: Slechte vaardigheden op het gebied van energiebeheer.

  4: Een volledige energiecrisis.

En? Hoe is jouw energiemanagement? Op welk onderdeel gaat het al goed en waar zit nog ruimte voor versterking? Hoe merk jij dat het invloed heeft op je samenwerking? En wat je uitstraalt naar je collega’s in overleg?

We hebben het in organisaties vaak over medewerkerstevredenheid, betrokkenheid, bevlogenheid en werkplezier. Het punt is alleen dat je superbevlogen kan zijn in je baan, maar wel op je laatste reserves zit qua energie (Banach, 2021). Hoe duurzaam is dat? Daar kan je het gesprek over aangaan. Hoe is de energie in ons team? Wat voor (gezond) gedrag stimuleren we bij elkaar?

Dan over naar de energie in je team meten. Dat kan op verschillende concrete manieren, namelijk via tip 2 en 3:

Tip 2 | Observeer de groepsdynamiek

De groep bepaalt de energie.

Energie in een groep is een beetje als zwaartekracht: we weten dat het er is, maar we zien het niet. Het vormt zich in de verbinding met elkaar. Als er verbinding is, kan de energie stromen. We zijn vanuit ons oerbrein continu op zoek naar (het behouden van) verbinding. Het is voor ons zelfs een biologische noodzaak. Peter Bos, wetenschapper: “Biologen weten dat mensen verplicht sociaal zijn: we kunnen niet overleven buiten een groep en lijden er erg onder om in isolatie te worden gehouden.” We ervaren zelfs fysieke pijn als we buiten de groep vallen. We passen ons dus steeds aan om maar bij de groep te horen. Investeer dus in een gevoel van verbinding in samenwerkingen, dan kan de energie stromen. Hoe?

Gezonde energie in je team kan je simpelweg meten door te observeren in je vergadering. Alex Pentland ontdekte in zijn onderzoek naar groepsdynamiek vijf saamhorigheidssignalen van een energiek team in vergaderingen. Welke zijn bij jouw teamvergadering van toepassing?

1. Alle leden van de groep praten en luisteren ongeveer evenveel en houden hun bijdragen kort;
2. Er is veel oogcontact tussen de leden en hun gesprekken en gebaren zijn energiek;
3. De leden communiceren rechtstreeks met elkaar, en niet alleen met de teamleider;
4. Binnen het team voeren de leden afzonderlijke gesprekken;
5. De leden gaan er zo nu en dan tussenuit om buiten het team onderzoek te doen en komen terug met informatie voor anderen.

Het zou zomaar kunnen dat niet alle bovenstaande punten gelden in jouw team. Dan is het interessant om daar met elkaar het gesprek over aan te gaan. Daar ligt een verantwoordelijkheid voor de voorzitter van de vergadering. Waar gaat het goed? En wat gaat minder? Waardoor komt dat? Door dit expliciet te maken kan je de energie versterken.

Een andere tip om energie tastbaar te maken is om te kijken naar het taalgebruik in overleggen.

Tip 3 | Let op de kracht van taal

Arend Ardon geeft in zijn boek Traag Versnellen een mooi handvat om energie te meten via ons taalgebruik. Je hebt negatieve en positieve taal. De negatieve taal is heel traag, zwaar en is een uiting van iets wat niet meer werkt. Het gaat vaak over belemmerende patronen in gedrag van jezelf en elkaar in de organisatie. Positieve taal is energiek, fijn en een uiting van reflectie en beweging.

Tabel 1. Een overzicht van hoe je negatieve en positieve taal meet in je team of organisatie.

Wees in een overleg bewust van drie elementen in het taalgebruik:

1. Is de taal herhalend of onderzoekend? Herhalende taal is een soort gewoonte, waarbij mensen woorden als ‘steeds’ of ‘elke keer’ gebruiken. Het is een soort loop aan trage energie en uit een bepaald ongenoegen. ‘Die collega is steeds te laat met…’, ‘Zo gaat het iedere keer.’ Een positieve insteek is meer onderzoekende taal. Waarbij mensen open vragen gebruiken. Het straalt nieuwsgierigheid naar de ander uit. ‘Wat maakt dat…’, ‘Hoe zie jij dat?’, ‘Hoe pakken we dat aan?’
2. Is het defensief of reflectief taalgebruik? Leggen we het probleem bij de ander? En is er weinig zelfreflectie of eigen verantwoordelijkheid in het gesprek? Of wordt juist reflectie op de eigen rol getoond? Waarbij je samen onderzoekt wat de patronen zijn in de organisatie die helpen? En je oprecht nieuwsgierig bent naar de effecten? Zo werk je nog beter samen.
3. Is het passief of actief taalgebruik? Zijn er zinnen die een afstand creëren? Zoals: ‘Ze vertonen weerstand bij die vernieuwing’ of ‘De cultuur is behoudend’? Als je opmerkt dat dit de manier van praten is, wees dan bewust van deze trage, negatieve energie. En als je hier zelf ook aan meedoet, dat je deze negatieve energie op je afroept en uitstraalt in de organisatie. Je draagt dus zelf bij aan de energie in de groep met het taalgebruik. Het kan ook dat de meeting veel actiever verloopt, zoals het gebruik van ‘wij’ en ‘ik’ waarbij een verantwoordelijkheidsgevoel zichtbaar is.

Luister dus bewust naar hoe we praten met elkaar in vergaderingen. Denk bijvoorbeeld aan verandersituaties: ontdek waar we onszelf tekortdoen met blijven hangen in gewoontes die ons niet meer helpen. Doorbreek de situatie door lerende, open en nieuwsgierige vragen te stellen. Door positieve taal te gebruiken. Ik geloof echt in dat verandering bij jezelf begint. Bij jouw houding en welke energie jij uitstraalt. Anderen pikken dat op en zo zorg je dat je samen steeds meer kalibreert op een gezonde, positieve energie in de organisatie. En versterk je ook daarmee de organisatiecultuur.

En als je dan hebt opgemerkt dat je weleens verzandt in negatief taalgebruik, hoe doorbreek je dat dan? Door in te checken op jouw gevoel. Ook dat is een biologisch gegeven.

Tip 4 | Focus op de kracht van je gevoel

Check je hoofd, hart en hand

Veel mensen werken met een focus op ratio. Het gezonde verstand. Gevoel ‘is persoonlijk en hoort niet bij werk’. Alleen beïnvloeden gevoelens ons gedrag meer dan je denkt. We hebben namelijk zo’n 60.000 – 70.000 gedachten per dag. En zo’n 90% van die gedachten is hetzelfde als gister. Daarmee creëren we steeds dezelfde emoties en dus ook weer hetzelfde gedrag. Dat komt ook doordat we enorme routinedieren zijn. Wil je een betere energie in je meeting, team of organisatie? Zorg dan dat je deze gedragspatronen doorbreekt. Hoe? Door nieuwe gedachten, en dus nieuwe gevoelens. Zo creëer je nieuwe energie in de organisatie. Hoe je dat doet? Dat is dichterbij dan je denkt.

Een constante in verandering: focus op je ademhaling
Focus op je ademhaling om bij je gevoel te komen. Ook al is het maar een minuut. Dat vertragen zorgt dat je lichaam tot rust komt en je ook ruimte voor jezelf geeft om je gevoelens en gedachten te observeren. En hier bewust mee om te gaan. Een tip uit het onderzoek naar energiemanagement door Schwartz en McCarthy:

Een andere tip om met je team te doen: begin je dagstart met een minuutje stilte. Onze dagstarten hebben maandelijks een andere Otter als voorzitter. Als begin van deze maand begon Roosmarijn met een andere opdracht: we doken niet meteen in de inhoud, maar in het gevoel. We kregen de simpele opdracht: doe je ogen dicht en focus op je ademhaling. De gedachten laat je langs je heen gaan, alsof je naast de weg zit en ziet hoe ze als auto’s voorbijrijden.

Door zo’n korte oefening check je in met je lichaam. Hoe is de ademhaling? Snel of rustig? En je hoofd? En hoe voelt je lichaam verder? Door hier bewust van te zijn, kan je ook veel bewuster met je collega’s omgaan. Je voelt hoe jij erbij zit en kan bewuster reageren op anderen. Wat is van jou en wat is van de ander? Zo reageer je niet direct vanuit een emotie, maar maak je een bewuste keuze in wat je bij jezelf aanvoelt en hoe je wil reageren.

Tip 5 | Acteer op je gevoel

Stel: je merkt dat een vergadering steeds negatiever wordt. Wat doet dat met jouw gevoel? Als je hier bewust op incheckt, kan je ook sneller interveniëren. Deel met je collega’s wat je aanvoelt: bijvoorbeeld een negatieve of gespannen sfeer. Zoals via een open vraag: ‘Ik merk een gespannen sfeer. Hoe komt dat?’ Dan heb je een goed gesprek te pakken. En heb je ook een kans voor iedereen in het gesprek gecreëerd om samen te werken aan een gezondere, positieve energie. En als je al positieve energie ervaart, dan is dat natuurlijk ook goed om eens te benoemen en dat te versterken: ‘We zijn wel lekker bezig met elkaar!’

Verandering in energie begint vandaag bij jou!
Het mooie van energie is dat je er altijd invloed op kan uitoefenen. Bij jezelf en anderen. Op en na werk. Op werk kan je via Microsoft Teams ‘Viva Inzichten’ gebruiken om je daarbij te helpen. Deze tool is volledig gericht op je mentale welzijn. Het helpt je in het vinden van focustijd, in het leren complimenteren van je teamleden en er zitten zelfs ademhalingsoefeningen in voor tussen je meetings door. En als je geen Teams hebt, zijn er talloze andere apps om onze skills in ademhaling en daarmee mindfulness en meditatie te trainen. Denk bijvoorbeeld aan Insight Timer: staat vol met dagelijkse ademhalingsoefeningen. Het helpt je versterken in jouw bewustzijn, van hoe jij je voelt, wat jouw denkpatroon is en wat je uitstraalt naar anderen. Train hierin en verbeter de kwaliteit van je energie en de samenwerking.

Waar start jij mee?

Energie kunnen we een stuk explicieter maken in gesprekken. Het is er altijd, en we kunnen er ook goed gebruik van maken. Het begint bij jouw houding en gedrag en welke energie jij uitstraalt. Wees hiervan bewust en sta je sterker in je rol. Anderen pikken dat op en zo zorg je dat je samen steeds meer kalibreert op een gezonde, positieve energie in de organisatie. En het mooie is dat je er meteen mee kan beginnen. Een minuutje gunnen aan jezelf om je te concenteren op je ademhaling. Even voor je vergadering aan te voelen hoe je erbij zit. En die energieslurpende meetings eens te doorbreken met een goed gesprek. Waar start jij mee? Laat het me weten! Of als je nog mooie aanvullingen hebt, deel ze vooral!