alle blogs

Diversiteit en inclusie onder druk, tijd om de zeilen bij te zetten

Vrouwen ‘huishoudelijke voorwerpen’ noemen, homo’s ‘mentaal ziek’ en witte mensen ‘superieur’. Is dit een beschrijving van de jaren ‘60 of van een land ver weg? Nee, dit zijn de nieuwe regels van Facebook en Instagram die nu ook in Nederland gelden (bron Volkskrant 10-01-2025). Taalgebruik dat tot nu toe grensoverschrijdend werd genoemd wordt genormaliseerd. ‘We staan beschuldigingen van geestesziekte of abnormaliteit toe als ze gebaseerd zijn op gender of seksuele geaardheid’, aldus Facebook. Meta, het bedrijf waar Facebook toe behoort, hanteert nu vergelijkbare regels als X, onder het mom van vrijheid van meningsuiting. En daarbij hebben we nog niet meegerekend dat de algoritmen van social media berichten met nuance minder snel oppikken dan berichten met uitgesproken meningen. Facebook en Instagram zullen snel net zo negatief worden als X.

Diversiteit en inclusie onder druk in de VS

Deze normverandering zie je ook terug in bedrijven. Amerikaanse bedrijven stoppen met Diversity, Equality & Inclusion (DEI)-beleid na conservatieve druk: ze willen hun doelgroep niet verliezen. Enkele voorbeelden:

• Google, Meta, Zoom en Snap[1] en andere grote Amerikaanse techbedrijven hebben hun inspanningen op het gebied van diversiteit en inclusie aanzienlijk verminderd.
• McDonald’s heeft in de VS recentelijk hun initiatieven op het gebied van diversiteit, gelijkheid en inclusie (DEI) teruggeschroefd. Ze hebben quota geschrapt en richten zich nu op ‘globale inclusie’.[2]
• Ford heeft in de VS hun diversiteitsprogramma voor werknemers aangepast en deels teruggedraaid. Na jarenlange inzet op diversiteitsbeleid, gebeurde dit onder druk van conservatieve groepen[3]
• Het moederbedrijf van Jack Daniel’s heeft verschillende initiatieven op het gebied van diversiteit, gelijkheid en inclusiviteit stopgezet.
• Harley-Davidson heeft ook besloten om hun diversiteitsprogramma’s te schrappen na wekenlange online kritiek van anti-diversiteits-activist Robby Starbuck
• Een conservatief deel van de aandeelhouders van Apple heeft het bedrijf gevraagd te stoppen met DEI-beleid. Apple zelf wil DEI behouden.

Het gaat nu zelfs zover dat DEI beleid de schuld krijgt van de bosbranden in Los Angeles. Zelfs de Nederlandse Telegraaf heeft als kop ‘Woke-beleid belangrijker dan vullen van de brandkraan.”

“Veel bedrijven hebben op het hoogtepunt van de Black Lives Matter-protesten, in de jaren 2020 en 2021, allerlei toezeggingen gedaan,” zegt Joelle Emerson[1], directeur van het Amerikaanse diversiteitsconsultancybureau Paradigm. “Maar ze hebben niet de tijd genomen om hun diversiteitsbeleid echt goed te doordenken en op te bouwen, waardoor de tegenwind genoeg is om het kaartenhuis omver te blazen.”

Het is zo jammer, want het ging zo de goede kant op. Organisaties stelden inclusie-managers aan, er werd gewerkt aan intern taalgebruik, bedrijven deden mee aan Pride bijeenkomsten. De positieve ontwikkeling lijkt te zijn omgebogen.

DEI in Nederland, geen afname, maar ook geen prioriteit

VNO-NCW is minder somber. Het verwacht niet dat Nederlandse bedrijven hun initiatieven op het gebied van diversiteit, gelijkheid en inclusiviteit zullen staken, zoals momenteel gebeurt in de Verenigde Staten. “Deze ontwikkeling herkennen wij niet in Nederland. Bedrijven zijn hier breed bezig met diversiteit en inclusiviteit en werken hier ook actief aan”, stelt een woordvoerder van de werkgeversorganisatie[2]. Maar is dat ook zo? Hier staan we nu:

• Nederlandse bedrijven scoren gemiddeld genomen een onvoldoende op het gebied van diversity, equity & inclusion (DEI). Ze komen in het onderzoek in 2024 uit op een score van 5,65[3] op een schaal van 10 (de onderzoekers beschouwen alles hoger dan een 6,0 als een voldoende, dus niet het Nederlandse magere 6-minnetje). Dat blijkt uit onderzoek van EY, uitgevoerd in samenwerking met adviesbureau FT-Longitude.
• Slechts 38 procent[4] van de werkenden geeft aan dat hun organisatie een beleid heeft voor het bevorderen van diversiteit, gelijkwaardigheid en saamhorigheid.
• 35 procent [5]van de organisaties heeft iemand aangesteld die zich met inclusiebeleid bezighoudt. (Wereldwijd is dat 44 procent, in India zelfs 67%).
• 26 procent van de bedrijven biedt training en voorlichting met als doel onbewuste vooroordelen over sollicitanten weg te nemen. Nederland behoort daarmee tot de achterhoede.
• 75% van de Nederlandse werknemers[6] weet eigenlijk niet of hun organisatie een DEI-beleid heeft
• Het percentage werknemers dat zich thuis en ‘geïncludeerd’ voelt binnen de organisatie is gestegen van 62% in 2020 naar 66% in 2024.

Henrieke van Bommel, Capability Lead Diversity, Equity & Inclusion bij Highberg: “Veel organisaties erkennen weliswaar het belang van diversiteit en inclusie, maar dit wordt volgens werknemers vaak niet vertaald naar concrete acties en duidelijke beleidsmaatregelen.”

Inclusie onder druk, wat kunnen we doen?

Nu werken aan DEI beleid betekent: je nek uit durven steken, niet in de emotie te schieten en grondig te werk te gaan. De cijfers hierboven benadrukken de noodzaak van sterkere communicatie en implementatie van DEI-beleid. Maar nog belangrijker is dat DEI-beleid echt geworteld is in de organisatie, en niet slechts een poging tot windowdressing. Het is belangrijk dat organisaties zich bewust zijn van de impact van dergelijke keuzes en actief werken aan het bevorderen van een inclusieve cultuur waarin iedereen zich veilig en gewaardeerd voelt.

Enkele tips:

• Maak diversiteit en inclusie niet een “los project”, maar een integraal onderdeel van de strategie en missie van de organisatie. Presenteer het niet als een “correcte” oplossing, maar als een logisch en strategisch initiatief dat iedereen ten goede komt.
• Beding een sponsor in de directie of in het bestuur. DEI is geen hobby van een werkgroep.
• Zorg dat DEI weer op de lijst van belangrijke onderwerpen komt en communiceer erover. Veel medewerkers weten vaak niet eens dat de organisatie DEI-beleid heeft!
• Trek het breder dan alleen de werkgroepen LHBTI, neurodiversiteit of bi-cultuur. DEI-beleid gaat over ons allemaal.
• Geef argumenten en onderbouwing: wat zal er beter gaan als de organisatie diverser en inclusiever is? (Bijvoorbeeld: ‘Inclusieve bedrijven’ bleken in de afgelopen 5 jaar 25% productiever dan hun minder inclusieve branchegenoten, bron: Indeed 2024). Wat is de business-case? Geef ook de benodigde investering aan.
• We houden niet van wijzende vingertjes: positioneer trainingen DEI als een hulpmiddel voor persoonlijke ontwikkeling en betere samenwerking, niet als een morele verplichting.
• Start met kleine haalbare stappen. Het kan niet allemaal in één keer;

Geef niet op. DEI beleid tot leven brengen en inclusief communiceren vraagt tijd. Het vraagt ook om balanceren tussen ‘je punt maken’ en ‘activistisch’ zijn. We zullen ook na. Moeten denken welke strategie het beste werkt tegen de agressieve acties van de conservatieve lobby. Wil je meer lezen? Diversiteit: naar een inclusieve organisatie in 7 stappen. In dat blog ga ik hier dieper op in. Wil je meedenken? Doe mee aan de Logeion DEI-dag op 13 februari! Tijdens deze dag ga je op onderzoek langs de cruciale stappen: van het creëren van bewustwording en het voeren van open gesprekken, tot de rol van leidinggevenden en een check op de structuren en systemen binnen de organisatie.

Huib Koeleman

[1] https://www.businesswise.nl/maatschappelijke-impact/bedrijven-bouwen-hun-diversiteitsbeleid-langzaam-af

[2] Bron: https://www.accountant.nl/nieuws/2024/8/nederlandse-bedrijven-blijven-inclusief-anders-dan-in-de-vs/

[3] https://www.banken.nl/nieuws/25217/nederlands-bedrijfsleven-loopt-achter-op-het-gebied-van-diversiteit

[4] Onderzoek uitgevoerd door YouGov in opdracht van Indeed tussen 30 november – 21 december 2023 onder 16,671 werknemers, werkgevers, managers en HR professionals in 11 landen waarvan 717 in Nederland.

[5] https://d341ezm4iqaae0.cloudfront.net/assets/sites/41/2024/04/16074842/De-toekomst-van-werk-wereldwijd-onderzoek-2024-NL.pdf

[6] Https://api.highberg.com/uploads/pdfs/Highberg_DEI-Benchmark-2024_Rapport.pdf

[2] https://invezz.com/nl/nieuws/2025/01/07/mcdonalds-draait-dei-beleid-terug-fastfoodgigant-schrapt-quota-en-richt-zich-op-globale-inclusie/

[3] https://eenvandaag.avrotros.nl/item/amerikaanse-bedrijven-stoppen-met-diversiteitsbeleid-na-conservatieve-druk-willen-hun-doelgroep-niet-verliezen/