alle blogs

Waardevrij luisteren, want luisteren is logisch toch?

De uitkomst van echt luisteren is magisch. Het is bijzonder om te zien hoeveel energie dat oplevert. Het is bij veranderprogramma’s vanzelfsprekend dat vooral uitvoerenden weten hoe die het beste vorm kan krijgen. Maar dat die kennis dan ook echt eerst bij de uitvoerenden zelf wordt opgehaald komt niet vaak voor.

Bij veel veranderprogramma’s volgt de interactie de plannen die eerst in kleine kring gesmeed zijn. Eerst richting geven en kaders stellen, is het devies. Maar bij verandering van gedrag werkt dat averechts. Een verandering leg je niet van bovenaf op. Daar moet door betrokkenen zelf de daadwerkelijke afweging gemaakt en stap gezet worden. Het is beter de besluitvorming direct bij betrokkenen te leggen.

Luistersessies

Bij veranderprogramma’s gericht op ander gedrag van uitvoerenden, is ons devies dan ook: begin bij die uitvoerenden. Dat geldt bijvoorbeeld bij de vele ‘Terug naar de bedoeling’-organisatieveranderingen in gemeenten, corporaties en zorgorganisaties. Voordat wij het veranderprogramma helpen ontwerpen beginnen we met luistersessies, vóór we onze mening vormen. Deze aanpak wordt gewaardeerd en geeft inzichten die je anders niet boven tafel krijgt.

Waardevrij luisteren

Gewoon beginnen met luisteren. Klinkt simpel en dat is het eigenlijk ook. En ook zijn er collega’s die dit echt een open deur vinden, want luisteren dat doe je toch per definitie? De gewenste inzet gaat echter verder dan de traditionele interviews, klankbord- en focusgroepen. Ook werkt de traditionele medezeggenschap hier onvoldoende. De truc zit hem in ‘echt’, ‘waardevrij’ luisteren.

Onze aanpak in vijf stappen:

1. Luister waardevrij: De luistersessies zijn daadwerkelijk de eerste activiteiten. We houden ons in met mening vormen en plannen uitwerken. Dat is echt een mooie oefening voor adviseurs: op je handen zitten!
2. Unfocussed groups: De groepen medewerkers worden door ons uit het medewerkersbestand geselecteerd. Deze selectie wordt getoetst op factoren als ‘teveel van dezelfde groep’, ‘mis belangrijke functies’ en dergelijke. Zo krijgen we unfocussed groups. In plaats van de standaard usual suspects.
3. Bied veiligheid: De luistersessies bieden een veilige omgeving aan de deelnemers. We bieden die veiligheid door afspraken te maken en door ons open en kwetsbaar op te stellen. Ook zetten we deelnemers direct in een actieve stand door hen positie te laten kiezen over het thema.
4. Luister uitnodigend: Dan volgt het luisteren. Daar zit hem de kneep. Je kunt het of je kunt het niet. Echt uitnodigend luisteren is een kunst die niet iedereen beheerst. Teveel mening, ego en dadendrang kunnen het luisteren flink in de weg zitten. Neem de tijd en ga er niet van uit dat het zomaar vanzelf gaat.
5. Stimuleer inbreng: De inrichting van de ruimte is open. Veel ruimte, geen tafels en stoelen in een open kring. Met brown paper en verschillende kleuren post it’s zorgen we dat iedereen uit de groep aan het woord komt en een waarheidsgetrouwe balans ontstaat tussen positieve en negatieve inbreng.

De uitkomst is zoals gezegd magisch en deze omgedraaide benadering wordt zeer gewaardeerd.

Meer lezen?
Wil je meer lezen over waardevrij luisteren, lees dan het standaardwerk Theorie U van Otto Scharmer. Hij leert ons dat veel van ons gewone luisteren neerkomt op ‘downloaden’, oftewel munitie zoeken voor de mening die we vooraf al hadden. Onze sessies zijn gebaseerd op zijn voorwaarden voor het echte luisteren: open geest, open hart en open wil.

We luisteren graag ook naar jouw ideeën en vragen over deze methode.