alle blogs

The name of the game: change en gamification

Computergames zijn populairder dan ooit. Bijna elke jongere kent “Fortnite” en “Grand Theft Auto”, maar ook “Super Mario” en “The Sims” worden door veel mensen gespeeld. 11 januari organiseerden studenten van de Hogeschool van Amsterdam het congres Verandercommunicatie met als thema “Gamification”. Games en spelsimulaties zijn mooie vormen van interventies om veranderingen op gang te brengen. In eerste instantie denk je daarbij aan computersimulaties, maar ook klassieke spelvormen blijken voor veranderingen een toegevoegde waarde te hebben. In dit blog worden de verschillende spelvormen op een rij gezet. Een beknopte versie van mijn bijdrage aan het congres.

1. Games spelen op je werk: de simulaties

Het dichtst bij de wargames staan de simulaties. Computertoepassingen met virtual reality die het de gebruiker mogelijk maken om bijvoorbeeld de situatie in een cockpit van een vliegtuig na te bootsen. Gebruikers kunnen in een veilige situatie leren het toestel te besturen, voordat men echt de lucht in gaat. Met de hulp van de digitale technieken die uit games voortkomen zijn zeer realistische situaties te creëren. Vaak met de bijbehorende bewegingen. Een levensechte ervaring.

De kern:

• je leert nieuwe vaardigheden
• met gebruik van digitale technieken (augmented reality)
• met name geschikt in de implementatiefase

2. Gamification

Een stapje verder zijn de spelsimulaties met gamification-elementen. Veel gamebouwers hebben bewust of onbewust elementen ingebouwd die de speler ertoe verleiden nog wat langer door te spelen. De deelnemers:

• krijgen punten;
• kunnen badges verdienen;
• gaan, als ze het goed doen, naar een volgend level;
• zien hun score op een scoreboard en;
• zien met een balk hoever ze zijn gevorderd.

Allemaal elementen die zeer bruikbaar om te leren in werksituaties. Spelers krijgen bijvoorbeeld heel snel feedback. Als je iets fout doet, moet je opnieuw beginnen, als je iets goed doet, mag je naar een volgend level. En deze feedback is voor de deelnemer zeer zichtbaar. Dat maakt deelnemen leuk! Het spel is opgedeeld in verschillende levels, waardoor de (tussen)doelen goed te bereiken zijn. Dat maakt deelnemen aantrekkelijk. En het is ook nog eens mogelijk samen met collega’s te spelen, waardoor de fun-factor nog groter wordt. Een mooi voorbeeld van gamification in leerprocessen is de taalapp Duolingo (zie onder).

De voordelen van gamification:

• je leert nieuw gedrag op een speelse wijze;
• samen met anderen (je ziet elkaars score);
• en het is geschikt voor implementatie.

3. Simulatiegames

Minder digitaal, maar net zo leerzaam, zijn de zogenaamde klassieke games, of simulatiegames: in een veilige omgeving oefenen teams in een spelsituatie met nieuwe werkprocessen, structuren en vormen van samenwerken. Deelnemers vertonen authentiek gedrag, dat niet geregisseerd is; de omgeving waarbinnen zij dat doen is wel geregisseerd (gesimuleerd). Het is iets anders dan een rollenspel. Er zijn simpele versies (bijvoorbeeld een fotokaartspel) en complexe versies mogelijk (een nagebouwde fabriek). Bij de complexe versies wordt een fictieve toekomstige wereld gebouwd, waarin deelnemers de kans krijgen zo realistisch mogelijk situaties te spelen. In het spel voeren zij vanuit een bepaalde rol of functie taken uit, nemen beslissingen en zien hier direct het resultaat van, op basis waarvan zij weer nieuwe keuzes maken.

Sommige spellen liggen op de plank klaar en andere worden op maat gemaakt. De kern van deze spellen is de nabespreking. Wat heb je ervaren? Wat ging anders dan verwacht? En wat leren we daarvan? Een spel doet een beroep op een nieuw repertoire van vaardigheden en gedragingen.

Een goed spel leidt tot:

• kennis en inzicht verschaffen;
• uitproberen van kennis en vaardigheden.

Maar ook:

• bewustmaken en motiveren;
• communicatie en samenwerking bevorderen.

4. LEGO® SERIOUS PLAY®

Bij strategieformulering kunnen we gebruik maken van LEGO® SERIOUS PLAY®. Dat is een bijzondere vorm van een simulatiegame. Dit is een werkvorm die zorgt voor een beter denkproces en optimale participatie van alle aanwezigen. Uitgangspunt van deze werkvorm zijn:

• Managers hebben niet altijd de oplossing. Het betrekken van meer mensen helpt. Maar bij veel processen waar men de nadruk ligt op spreken, komt niet iedereen aan bod, en wordt niet iedereen gehoord: bij LEGO® SERIOUS PLAY® krijgt ieders inbreng de aandacht die het verdient.
• Door tijdens de sessie ook de handen te gebruiken worden andere delen van de hersenen geprikkeld. Rechter- en linker hersenhelft komen aan bod; ratio en creativiteit. De kans op een ‘out of the box’ oplossing is hierdoor groter.
• Onze hersenen kunnen 3-D denken. In veel klassieke flip-over en post-it werkvormen wordt alleen 2-D gewerkt.
• Deze werkvorm maakt zichtbaar hoe verschillende aspecten van het vraagstuk met elkaar samenhangen. Zicht op die samenhang maakt het mogelijk tot betere oplossingen te komen.

Het lijkt een ‘van-de-plank’ spel maar eigenlijk wordt de situatie door de deelnemers ter plekke op maat gebouwd. Met Lego maak je beter gebruik van de aanwezige denk- en verbeeldingkracht van het aanwezige team. Ook worden de ideeën makkelijker bespreekbaar en beter onthouden. Het vraagt lef van de opdrachtgever en de echte wil tot co-creatie. Maar dat lef betaalt zich uit in betere resultaten die breder worden gedragen.

Samenvattend:

• Eigen werkelijkheid gebouwd en besproken;
• Met collega’s patronen en samenhang ontdekt;
• Categorie: teambuilding en strategieformulering.

Waarom gaming?

Er zijn verschillende redenen om games, spelsimulaties en gamification vaker toe te passen in verandersituaties. Je gebruikt hoofd, hart en handen. Door niet te filosoferen ‘wat zou ik doen’ maar daadwerkelijk te ‘doen’ en daarna te reflecteren krijg je een beter beeld van de werkelijkheid. In plaats van kennis, houding, gedrag begin je met gedrag. En je krijgt snel feedback. Een tweede voordeel is dat iedereen deel kan nemen. Veel van de besproken voorbeelden zijn geschikt voor meer deelnemers en hebben een sociale component. In een tijd dat de meeste medewerkers niet solistisch, maar in een netwerk opereren is dat een belangrijk voordeel. Veel van de games maken gebruik van storytelling, of nog beter ‘storymaking’. Het verhaal is van de medewerkers zelf en wordt daardoor veel beter onthouden. En, niet onbelangrijk, deelnemen is leuk!

Is gaming de oplossing bij alle veranderingen? Zeker niet. Maar het verdient een serieuze plaats in de interventiemix.

Huib Koeleman