alle blogs

Wat kunnen we leren van het inclusietraject bij het Stedelijk

Zondag de documentaire ‘White balls on walls’ gezien van Sarah Vos, over de zoektocht in het inclusietraject bij het Stedelijk Museum Amsterdam. Aan te bevelen voor iedereen die diversiteit en inclusie in zijn of haar organisatie wil versterken. De nieuwe directeur Rein Wolfs zag het als zijn opdracht om het museum inclusiever en diverser te maken. Hij heeft de documentairemaker toegelaten tot alle vergaderingen waar diversiteit een rol speelde. Een documentaire die niet alleen de mensen van het Stedelijk een spiegel voorhoudt. Ook voor organisaties buiten de culturele sector bevat het interessante lessen. Bij veel zaken dacht ik steeds: ‘Wat zegt mijn gevoel, en wat is hier nu de correcte keuze?’.

Ben je aangenomen omdat je zwart bent?

Interessant was hoe verschillende nieuwe teamgenoten reageerden op de vraag ‘Wat nou als mensen zeggen dat je bent aangenomen omdat je zwart bent?’ Charl Landvreugd, net aangenomen als Hoofd Onderzoek en Curatorial Practice, reageerde aangeslagen. ‘Dan wordt mijn hele opleiding en CV ontkent, dat zouden ze aan een witte medewerker niet vragen.’ De ander, Vincent van Velzen, reageerde ‘Maakt mij niet uit. Nu ik binnen ben, kan ik zaken wezenlijk ter discussie stellen!’

Inclusietraject: enkele vraagstukken die langskwamen

• Het belang van taalgebruik: Heb je het over de man-vrouw verhouding, of over gender? Pas je titels van kunstwerken met titels waar het N-woord, zigeuner of prostitué in zit aan? Of voeg je een verklaring toe?
• Ben je goed bezig als je extra thema events organiseert, of moet het gehele tentoonstellingsbeleid divers zijn?
• En als je als organisatie een standpunt inneemt, hoe reageert dan de omgeving? Zo waren de recensies op de Kirchner en Nolde: Expressionisme. Kolonialisme tentoonstelling, waar de soms racistische context werd aangegeven, scherp. ‘Stedelijk is politiek correct en heeft een politbureau!’ ‘Is de kritiek terecht? Of leven de kunstcritici nog steeds in een witte mannenwolk?’ Waarbij het grappig is dat de beoordeling van het publiek over die tentoonstelling boven verwachting was.
• Wat doe je als verschillende aandacht groepen elkaar ‘beconcurreren’? Welke dimensies neem je voor diversiteit? ‘Deze zaal heeft alleen witte kunstenaars!” maar ook ‘Deze zaal heeft drie vrouwelijke en een mannelijke kunstenaar!’ (en het gaat over dezelfde zaal)
• De invloed van een canon aan kunst (net als de canon van de Nederlandse geschiedenis) die wit en mannelijk is
• Tot en met de hoogte waarop je een schilderij ophangt. Vaak is dat ingesteld op de ooghoogte van mannen.
• Wat doe je met gebedsruimtes en toiletten?

Wat je Rein Wolfs na moet geven is dat hij en het Stedelijk op verschillende manieren vorm probeert te geven aan diversiteit en inclusie. Met thematentoonstellingen, aanpassen van de collectie, bijstellen van de website teksten en het aanpassen van de samenstelling van de beleidsstaf. Of ook de diversiteit van het publiek toeneemt bij het Stedelijk is (nog) niet duidelijk.

Een uitspraak blijft me het meeste bij: ‘It’s not who you hire, but who you fire!’, geciteerd door Vincent van Velzen. Een van de critici van het Stedelijk, die nu deel uitmaakt van de staf.

Huib Koeleman

Lees hier meer over de rol van communicatie bij diversiteit en inclusie